Сравнительный анализ этапов и методов осуществления геноцида армян в Османской империи и Руандийского геноцида

Ամփոփում

Ցեղասպանագիտության մեջ զոհ-խմբերի նկատմամբ իրագործված ցեղասպանությունների առավել համապարփակ և օբյեկտիվ ուսումնասիրության համար կիրառվում է համեմատական վերլուծության մեթոդը, որը հնարավորություն է տալիս բացահայտել տվյալ հանցագործության տարբեր օրինակների միջև ինչպես ընդհանրություններն, այնպես էլ առանձնահատկությունները: Հոդվածի շրջանակներում կատարվել է հայերի և թութսիների ցեղասպանությունների փուլերի ու իրականացման մեթոդների համեմատական վերլուծություն: Ռուանդայի ցեղասպանության, որպես Հայոց ցեղասպանության հետ համեմատության առարկայի, ընտրությունը պայմանավորված է նրանով, որ ի տարբերություն Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության ցեղասպանության կազմակերպիչների, որոնք դատապարտել են թուրքական ռազմական տրիբունալների կողմից, Ռուանդայում թութսիների ցեղասպանության կազմակերպիչները պատասխանատվության են ենթարկվել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կողմից 1994 թ. ստեղծված Միջազգային տրիբունալի կողմից: Երկու նույնական հանցագործությունների կատարման փուլերի և մեթոդների նմանությունների վերհանումը հնարավորություն կտա բացահայտել Միջազգային տրիբունալում Ռուանդայի ցեղասպանության դատապարտման նախադեպը միջազգային դատական որևէ ատյանում Հայոց ցեղասպանության գործի նկատմամբ ապագայում կիրառելու հնարավորությունները։

Как известно, после Геноцида армян, совершенного властями Османской империи в конце XIX - начале XX столетия уже в годы Второй мировой войны власти нацистской Германии осуществлен Холокост в отношении евреев, славянских народов и цыган. Даже после принятия в 1948 году конвенции ООН «О предупреждении преступления геноцида и наказании за него» данная преступная политика продолжала осуществляться различными преступными режимами в Камбодже, Бурунди, на территории бывшей Югославии и Руанде. Уже в ХХI веке власти Судана совершили геноцид в отношении коренного населения провинции Дарфур, а террористической организацией «Исламское государство» был осуществлен геноцид езидов в иракской провинции Шангал. Для более всестороннего и объективного исследования геноцидов, совершенных в отношении тех или иных групп жертв в современной геноцидологии используется метод сравнительного анализа, который дает возможность выявить как общие, так и специфические черты между различными примерами данного преступления. В рамках данной статьи проводится сравнительный анализ между этапами, а также методами осуществления Геноцида армян и Руандийского геноцида. Выбор Руандийского геноцида, как объекта сравнения с Геноцидом армян, главным образом обусловлен тем, что в отличие от геноцида армянского населения Османской империи, организаторы которого были осуждены только турецким военным трибуналом, организаторы геноцида группы тутси в Руанде были привлечены к ответственности Международным трибуналом, учреждённым Советом Безопасности ООН в 1994 году. Выявление общностей между этапами и методами совершения двух идентичных преступлений позволит понять возможности применения в будущем прецедента осуждения Руандийского геноцида в Международном трибунале в отношения Геноцида армян в какой-либо международной судебной инстанции.